krótka apoteoza wątpliwości, czyli sokrates spotyka hipstera

[124] jeszcze do niedawna był pluton planetą, ale któregoś dnia przyszedł facet z teleskopem, powiedział: w dupie z plutonem i już nie jest pluton planetą. to trochę jakby rewolucja w myśleniu o plutonie, chociaż tak naprawdę w dupie z plutonem, bardziej chodzi o to, że nic nie jest na pewno. wszechświat podobno stale się rozszerza, wobec czego brakuje nawet tej elementarnej pewności, że najbliższa buda z kebabem stać będzie nazajutrz w tym samym miejscu, w którym stała dzień wcześniej. tak naprawdę w dupie z kebabem, ale coś jest na rzeczy, fakty przestają być dostatecznie faktyczne, z podręczników wypadają strony. można pójść dalej, we filozofię albo psychologię, i zaryzykować tezę, iż współczesna świadomość – ta jej przytomna odmiana, że polecę w tautologię – polega na wątpliwościach, a potem pójść jeszcze dalej i powiedzieć, że racjonalizm krytyczny, sceptycyzm racjonalny, teorie względności, brak jednoznacznych definicji zjawisk – cała ta niepewność (przepraszam za okrutny banał) jest immanentną pieczątką naszych czasów, ale zarazem specyfiką osobowości refleksyjnej, intelektualnie roztropnej (z czym zresztą nie każdy się zgodzi: istnieją jeszcze religia, wiara, idea boga – i ludzie mocno religijni wobec wątpliwości nie mają już takiej sympatii).

a dlaczego o tym mówię – dlatego, że w atmosferze płynnej substancji rzeczywistości, zmieniających się wartości stałych i postępującej redefinicji aksjomatów pojawia filozof o szczególnej mocy i odporności. hipster. który z jednej strony doskonale wpisuje się w naturę współczesnego świata, albowiem żadna z jego dotychczasowych definicji nie wyczerpuje tematu (byłby więc hipster rozległą jak galeria handlowa przestrzenią bez początku i końca), z drugiej zaś – pozostaje w radykalnej kontrze wobec intelektualnej rozwagi: nie posiada wątpliwości, żadna szara mgiełka niewiadomej nie pojawia się na firmamencie jego myśli, świat przed hipsterem nie ma tajemnic. w swojej jasnej wizji jest w pewnym sensie postacią tragiczną: niezachwiana pewność spotyka się w nim bowiem z silną relatywistyczną cnotą, a konstytucjonalne dla jego istnienia uczestnictwo w kulturze masowej z pogardliwym i mocno ironicznym stosunkiem wobec kultury masowej. ale sprzeczności to nie problem, ponieważ na rzeczonym firmamencie nie pojawia się autorefleksja. wszystko to sprawia, że jest hipster bytem doskonale przystosowanym, o nienaruszalnej konstrukcji wewnętrznej. pytanie, jakie musi w tym momencie paść, brzmi: jak w starciu z hipsterem zachowałby się sokrates. być może pojechałby ów jak z bałaganem (bazując na wcześniejszych doświadczeniach z sofistami), a może ugiąłby się pod ciężarem pewności i mocy, z jaką hipster sonduje rzeczywistość, i radykalnie zrewidował swój światopogląd. trudno teraz powiedzieć. inne możliwe pytania bez odpowiedzi, jako potencjalne następstwa starcia sokratesa z hipsterem, to: w którym sklepie kupowałby sokrates kardigany, na laptopie jakiej marki spisywał swoje aforyzmy, a także którego pisarza współczesnego obdarzył największym zaufaniem – i dlaczego akurat chucka palahniuka.